۰۲/۰۱/۱۰

اصلاح برداشت‌های ناروا از دین، در رسالت و کلمات امیرالمؤمنین(ع)-ج۶

خیلی از دین‌گریزها چون اخلاق و عبادتِ بدون تقوا را دیده‌اند از دین زده شده‌اند    

شناسنامه:

• زمان: ۱۴۰۲/۰۱/۰۸ - سحرهای رمضان
• مکان: شبکۀ ۳ سیما - برنامۀ ماه من
• مناسبت: ماه مبارک رمضان
• متن کامل: اینجا
• پروندۀ ویژه این مبحث: اینجا

علیرضا پناهیان در جلسۀ ششم برنامۀ ماه من:

• نه‌تنها اخلاق این ظرفیت را دارد که در مقابل دین بایستد، بلکه عبادت هم این ظرفیت را دارد. همان‌طور که از اخلاق، ممکن است سوءاستفاده شود، از نماز و قرآن هم ممکن است سوءاستفاده بشود؛ چه‌بسا نمازخوان‌هایی که پشت نمازشان پنهان می‌شدند و در مقابل حقیقت ناب دین می‌ایستادند و بی‌تقوایی می‌کردند.

• امیرالمؤمنین(ع) که با بُت‌پرست‌ها و با مشرکین و کفار مواجه نبودند، بلکه با مؤمنین و مسلمین اطراف خودشان مواجه بودند که اهل عبادت بودند. پس اگر ما می‌خواهیم رنج‌های امیرالمؤمنین(ع) را ببینیم، باید بدانیم که این مؤمنین و مسلمین، چطور پشت اخلاق و نماز و قرآن، پنهان می‌شدند و به امیرالمؤمنین(ع) ضربه می‌زدند.

• مشکل آنها این بود که «تقوا» نداشتند، تقوا آن مفهومی است که بر اساس قرآن، مطلقاً عامل عاقبت‌ به خیری است. وقتی قرآن می‌فرماید «اِنَّما یَتَقَبَّلُ اللهُ مِنَ المُتَّقین» (مائده، 27) یعنی اگر اخلاق با تقوا همراه باشد، از ما قبول می‌کنند، نماز هم اگر با تقوا همراه باشد از ما قبول می‌کنند و اگر بدون تقوا باشد قبول نیست.

• شمر ملعون وقتی سر مطهر امام‌حسین(ع) را از قتلگاه آورد، آن را به یک کسی تحویل داد و گفت: «این را بگیر که نماز عصر من دارد قضا می‌شود!» آیا ما نباید این را بگوییم؟ اگر این را بگوییم به نماز بی‌احترامی شده است؟

• اینها واقعیت‌هایی است که باید با آن برخورد کنیم. تا وقتی که ما اینها را حل نکنیم، مردم گروه گروه به دین گرایش پیدا نخواهند کرد. خیلی‌ها که دین‌گریز هستند، این سوءاستفاده‌های از مفاهیم اخلاقی و دینی و معنوی را علیه حقیقت ناب دین می‌بینند و از دین بیزار می‌شوند و از دین فاصله می‌گیرند.

• اگر جلوی این سوءاستفاده‌ها را بگیریم، دو تا اتفاق خوب می‌افتد: یکی اینکه مؤمنین و کسانی که اهل عبادت و اخلاق هستند، راه رشد برای آنها باز می‌شود و رشد می‌کنند، چون به اخلاق و نماز و قرائت قرآن، غرّه نشده و دچار عُجب و غرور نخواهند شد چون این کارهای خوب را برای خودشان، هنر نمی‌دانند و خودشان را در اوج و قله نمی‌دانند.

• دومین اتفاق خوب این است که دیگران هم از دین زده نمی‌شوند؛ چون می‌بینند کسی که همۀ این خوبی‌ها را دارد، در کنارش «خلوص» هم دارد و زیبایی خلوص را همه درک می‌کنند. اگر طیف گسترده‌ای از مردم، سردار سلیمانی را دوست دارند، این به خاطر خلوص ایشان است که یکی از معانی تقوا هم، خلوص است.

• سخن گفتن از غربت امیرالمؤمنین(ع) درواقع سخن گفتن از سوءاستفاده‌هایی است که از اخلاق و عبادت شد. آنها با اخلاق به جنگ امیرالمؤمنین (ع) می‌آمدند. مثلاً معاویه، پیراهن عثمان را به همراه قطعه‌ای از انگشت همسر عثمان، یک جایی آویزان کرده بود و با نمایش دادن اینها، مردم را علیه امیرالمؤمنین(ع) می‌شوراند.

• درحالی‌که اصلاً امیرالمؤمنین(ع) از قاتلان عثمان حمایت نمی‌کرد! ولی معاویه با همین تحریک‌های عاطفی و اخلاقی، لشکری علیه امیرالمؤمنین(ع) درست کرد که از آنها حدود هفتادهزار نفر در جنگ صفین کشته شدند.

• خوارج هم پشت احکام شرعی و عبادی پنهان می‌شدند و به دین ضربه می‌زدند. مثلاً یکی از خوارج یک خوک را کشته بود، آنها گفتند: چرا حیوان زبان‌بسته را کشتی؟ باید از صاحبش رضایت بگیریم!

• صاحب خوک که یک مسیحی بود به خوارج گفت: شما عبدالله بن خبّاط و زنش را بی‌گناه کشتید و کک‌تان نگزید، حالا برای این خوک می‌خواهید از من رضایت بگیرید! امیرالمؤمنین(ع) آمده است اینها را به ما نشان بدهد که ما از عاقبت خودمان بترسیم.

• فتنه‌های آخرالزمان هم شامل مواردی است که در آنها، از خوبی‌هایی مثل اخلاق و احکام شرعی و عبادی سوءاستفاده می‌کنند و در مقابل حقیقت ناب دین می‌ایستند.

<<جلسه قبل

جلسه بعد>>