۹۶/۰۵/۰۱

مجموعه کلیپ‌های تربیت فرزند (قسمت 8)

کلیپ صوتی | ذکرهای کودکان

شناسنامه:

• تولید: بیان معنوی
• مدت زمان: 07:50
• لینک تلگرامی: اینجا
• صوت مرجع: راه تسهیل انتقال مفاهیم دینی به کودکان و نوجوانان/ج4

متن:

حدیث شریفی است در من لایحضره الفقیه، از امام صادق(ع) و امام باقر(ع) نقل شده. می‌فرماید فرزندتان به سه سالگی که رسید به او لااله الا الله یاد بدهید.
سوال مجری: یعنی چی لااله الّا الله یاد بدهید؟ 
حاج آقا: مفهوم لااله الّا الله. پس ما بچه که سه ساله شد، با ذکر لااله الّا الله آشنا می‌شود. با مفهومی به نام خدا آشنا می‌شود. حتی به اندازۀ تکرار زبانی آن. بچه اسباب‌بازی را می‌شناسد، پدر و مادر را می‌شناسد، و خواهر و برادر را می‌شناسد، دیگرانی را هم می‌شناسد به عنوان دیگران در سه سالگی. حالا آنجا باید با نام خدا آشنا بشود. آن هم به شیوۀ ذکر لااله الّا الله، نه با اذکار دیگری مثل الله اکبر، الله رحمن، نمی‌دانم خیلی از کلمات دیگر. 
مجری: آها خود لااله الّا الله موضوعیّت دارد. 
حاج آقا: موضوعیّت دارد. این ذکر را باید به بچه یاد بدهیم. ببینید این چه‌کار می‌کند با روح بچه؟ عضوی از اعضای خانوادۀ او خواهد بود لااله الّا الله. حضور آن خدا را حس می‌کند، می‌تواند کم‌کم سؤال برایش ایجاد بشود که آن خدایی که غیر از او هیچ خدای دیگری نیست، آن خدا کیست؟ در سه‌سالگی ذکر لااله الّا الله باید به بچه آموزش داده بشود. ببینید در سه‌سالگی قبل از صداقت، قبل از از بین بردن حسادت. مثلاً در سه‌سالگی حسادت رو می‌آید. بچه تحت فشار قرار بگیرد کم‌کم عدم صداقت‌هایش هم ممکن است رو بیاید. تشویق و تنبیه، خیلی از این اتفاق‌ها می‌افتد، بچه واقعاً از سه‌سالگی یک‌جورهایی آغاز تربیتش است. یعنی آغاز آمادگی‌اش است برای پذیرش از بیرون. ولی ذهن او را ما می‌توانیم آشنا بکنیم. ذهنش دارد آشنا می‌شود با خیلی از پدیدها در درون خودش و در بیرون. اینجا ما ذکر خدا را می‌آوریم خدایی که نمی‌بیند، به اندازۀ ذکر باهاش ارتباط برقرار کند. 
سوال مجری: بهش بگوییم چی؟ بگوییم بگو لااله الّا الله؟ 
حاج آقا: هیچ خدایی جز خدا نیست. همین. آن‌وقت کم‌کم برای بچه سؤال ایجاد می‌شود، خدا یعنی چی؟ اینقدر این کلمۀ خدا را در استعمال اطرافیانش می‌بیند، که حس می‌‌کند، دریافت می‌کند این خدا باید یک موجودی باشد که نمی‌بینیمش، بزرگتر از همه است، همه با احترام دارند ازش یاد می‌کنند، و وحدانیّت‌اش را هم بر آن تأکید همه دارند می‌کنند، به او یاد دادند. همین آگاهی‌ها نشست می‌کند در روح بچه، بچه هر موقع به پرسشگری رسید پرسش‌هایی می‌کند و متناسب با پرسش‌های او ما پاسخ‌هایی خواهیم داد. این کلمۀ لااله الّا الله در سنّ.
سوال مجری: توحید هم باید برایش بگوییم حاج آقا حالا در کلاس پایین‌تر؟
بله بله یقیناً. یعنی کلمۀ لااله الّا الله کلمۀ توحید است. اثر عجیبی دارد وقتی شما دارید تأکید می‌کنید برای فرزندتان که هیچ خدایی جز خدا نیست. همراه با آموزش الله تبارک و تعالی، لااله را هم دارید یاد می‌دهید و این شیوۀ آموزش یک شیوۀ آموزشی است که با روح انسان کار خودش را انجام خواهد داد. 
بعد می‌فرماید که او را رها کنید تا هفت ماه بگذرد. حتی حالا با جزئیات بیشتری هم هست، هفت ماه و مثلاً بیست روز بگذرد بعد برایش این کلمه را بگویید محمدٌ رسول‌الله(ص). پیامبری که فرستادۀ خداست را به او بشناسانید. بداند، اسمش را بداند. بچه کنجکاوی‌هایش شروع شده، با هر چیزی دوست دارد آشنا بشود. این نام‌ها همان موقع در ذهن او قرار بگیرد. 
مجری: خیلی خوب. پس سه‌سالگی لااله الّا الله، سه سال و در واقع هفت ماه محمدٌ رسول‌الله(ص).
حاج آقا: بعد او را رها می‌کنید تا به چهارسالگی می‌رسد. چهار سالش که شد، درود بر پیامبر اکرم را صلوات را بهش یاد می‌دهیم. صلی‌الله علی محمدٍ و آله. اللهم صلّ علی محمدٍ و آل محمد را چهار سالگی باید به بچه یاد داد. یک دفعه‌ای بچه احساس می‌کند، حالا ببینید ما حجاب زبان هم داریم ها! باید این حجاب زبان را هم در ما که فارس هستیم برطرف بکنیم. 
سوال مجری: یعنی چی حجاب زبان داریم؟
حاج آقا: یعنی ذکر صلوات را این اذکار را معنایش را ممکن است متوجه نشود، معنایش را باید متوجه کنیم، به بچه یاد بدهیم معنایش را. درود خدا بر پیامبر و خانواده‌اش. می‌گوید چرا پدر من، مادر من درود می‌فرستند به پیامبر و آلش؟ و بچه تو چهار سالگی ببیند اینجاهایی که مردم همه دارند صلوات می‌‌فرستند، اینها همه درود می‌فرستند به پیامبر و اهل‌بیتش. بگذارید این دلنشین بشود، ته‌نشین بشود، در روح او، در اندیشۀ او. 
ما بچه را در فضای آشنایی با احترامی که همه به پیامبر و اهل‌بیت می‌گذارند از چهارسالگی بزرگ می‌کنیم. دقت فرمودید؟ و به خودش هم می‌گوییم تو اینها را بگو.
مجری: سه سالگی تا چهارسالگی یعنی طی یکسال ما سه تا مفهوم و سه تا ذکر را در واقع به بچه یاد می‌دهیم. تو این فاصله هیچ کار دیگری باهاش نداشته باشیم؟ 
حاج آقا: نه، چی می‌خواهیم بهش بگوییم؟
مجری: مثلاً مفاهیم اخلاقی‌ای که مثلاً حالا احیاناً.
نه نیازی نیست. دیگر بقیه‌ را باهاش خوب زندگی می‌کنیم. در پنج سالگی.
مجری: این هم در همان حدیث است.
بله در همان حدیث. در پنج سالگی دست چپ و راستش را بهش یاد بدهید و مثلاً مشرق کدام‌طرف است، مغرب کدام‌طرف است و اینها، نه به دلیل اینکه جهت‌ها را بهش یاد بدهیم، آن که تربیت، یعنی انتقال مفهوم دینی نیست، یک اتفاقی است که باید تو بچه‌ها بیفتد و، ولی قبله را بهش می‌شناسانیم و سجده را. می‌‌گوییم ببین این، این سمت که الآن وایمیستی به سمت خانۀ خداست، و اینجا یک سجده بکن. یک سجده بهش یاد می‌دهیم. نه نماز خواندن را بهش یاد بدهیم. پنج سالگی سجده را بهش یاد بدهیم. خب بس است، بلند شو. خیلی زیباست. هر کودکی اولین خاطره‌ای که دارد از یک رفتار دینی و یک نماز سجده باشد.
مجری: اولین چیزی که یاد گرفته باشد.
حاج آقا: سجده باشد. آن‌وقت بعدها وقتی که نماز خواند خودش می‌فهمد که اصل نماز سجده هست و همۀ ایستادن، رکوع و ذکری که دارد، قرائت قرآنی که دارد هنگام ایستادن اینها همه مقدمۀ آن سجده است. و تشهد یک حسن ختامی است برای نمازی که اصلش سجده است. این آن تدریجی است که وجود دارد و باز همین‌جوری حدیث ادامه دارد که در هفت‌سالگی بعد از این پنج سالگی که سجده می‌کند گاهی از اوقات بچه، وضو را یاد می‌گیرد و نماز را. و نماز می‌خواند. 
من خواهش می‌کنم از بینندگان محترم به اثر نورانی این اذکار توجه داشته باشند. بخشی اعظمی از آثار تربیتی و معنوی این اذکار در روح انسان ناپیداست. به آن عقلانیت قابل لمس برای ما و قابل گفتگو برای ما و فرزندانمان زیاد ربط ندارد. 
مجری: اثرش را می‌گذارد. بخواهیم یا نخواهیم.
بله اثر خودش را می‌گذارد، بله. ما بگذاریم این کارها همه صورت بگیرد.