خلاصۀ ۳ صفحه‌ای مبحث «کنترل ذهن در مسیر تقرّب»(با فشردگی ۴ درصد)
شناسنامه:
- زمان: محرم ۱۳۹۷
- مکان: تهران، حسینیه آیت الله حق‌شناس(ره)
- موضوع: کنترل ذهن در مسیر تقرّب
- متن جلسات: اینجا
- صوت جلسات: اینجا
- تعداد: ۱۱ جلسه
کنترل ذهن چیست؟
انسان‌ها معمولاً نمی‌توانند توجه‌شان را روی یک موضوع نگه دارند، اما کنترل ذهن این قدرت را به انسان می‌دهد که بتواند هم هر مقدار که بخواهد دربارۀ یک موضوع فکر کند (کمیّت) و هم عمیقاً به آن توجه کند (کیفیّت). با داشتن قدرت کنترل ذهن کسی نمی‌تواند توجّه انسان را به چیزی که خود نمی‌خواهد جلب کند؛ اگر کسی این کار را کرد، می‌تواند توجّهش را منصرف کند.
چرا باید ذهن خودمان را کنترل کنیم؟
قدرت روحی، یکی از خوبی‌های انسان نیست، بلکه آورندۀ همۀ خوبی‌هاست. ضعف روحی هم یکی از بدی‌های انسان نیست، بلکه آورندۀ همۀ بدی‌هاست. قدرت ذهنی بزرگترین منشأ قدرت روح انسان و آغاز قدم‌هایی است که انسان به سوی رشد و کمال برمی‌دارد.
کسی که قدرت کنترل ذهن ندارد، ذهنش سراغ امور منفی می‌رود؛ لذا دچار مشکلات فکری و روحی می‌شود. باید ذهن را از گذشته‌اندیشیِ بد که موجب حسرت می‌شود و آینده‌اندیشیِ بد که موجب نگرانی می‌شود بازداشت. با کنترل ذهن قادر می‌شویم به زمان حال فکر کنیم.
بدترین گناه‌ها در ذهن انجام می‌گیرد؛ مثل ریا، عُجب و سوءظنّ به خدا. وقتی انسان در ذهن خودش به حمایت خدا شکّ کند، دچار استرس‌ها و نگرانی‌های گوناگون می‌شود. جایگاه بزرگترین ثواب‌ها هم در ذهن است، مثل «توبه» یا آرزوهای خوب که موجب سعادت می‌شود. در قیامت که کسی فرصت عمل ندارد، «حسن‌ظنّ به خدا» که یک عمل ذهنی است اثر دارد.
داشتن ذهنیت بد نسبت به دیگران هم بر روابط ما با آنها تأثیر سوء می‌گذارد و هم در عاقبت‌به‌خیری ما مؤثر است. با کنترل ذهن دربارۀ دیگران می‌توانیم نسبت به همدیگر مثبت فکر کنیم و خیرخواهِ هم باشیم.
توجّه و اندیشه به هر موضوعی، علاقۀ آن را در انسان تقویت می‌کند و عدم‌توجه به یک موضوع علاقۀ آن را در ضعیف می‌کند؛ همان‌طور که تابیدن و نتابیدن نور خورشید بر رشد یک گیاه اثر می‌گذارد، پس با کنترل ذهن می‌توان علاقه‌های بد را تضعیف و علاقه‌های خوب را تقویت کرد.
ما هرچه می‌خواهیم از لذّت، ثروت، قدرت و ... همه وابسته به قدرت کنترل ذهن است. قدرت کنترل ذهن انسان را به سطح اعلای موفقیت می‌رساند.
چگونه ذهن خودمان را کنترل کنیم؟
برخی از مهم‌ترین موضوعات و ابزارهایی را که در فرهنگ دینی ما وجود دارد و با آنها می‌توانیم قدرت کنترل ذهن خود را افزایش دهیم بررسی کنیم.
1. نماز
اصلی‌ترین هدف برنامه تربیتی اسلام یعنی «نماز» برای کنترل ذهن است. هدف نماز انجام حرکات جسمی نیست بلکه توجه ذهنی است. تکراری‌بودن نماز یک تمرین برجسته برای کنترل ذهن است. خدا با تکراری‌بودن نماز می‌خواهد عوامل فرعی، توجه تو را جلب نکند تا با توجه به یک موضوع قدرت کنترل ذهنت بیشتر شود.
2. یاد خدا
برای تربیت ذهن، غیر از منصرف‌کردن ذهن از امور بد، متوجّه‌کردن ذهن به امور خوب هم لازم است. در رأس امور خوب خود «خدا» است. سعی کن یک لحظه به یاد خدا بیفتی، وقتی ذهنت از یاد خدا منصرف شد، دوباره آن را برگردان، این کار را ادامه بده تا مقدارِ یاد خدا افزایش پیدا کند. شاید تمرکز روی یاد خدا دشوار باشد، امّا مکرّر به یاد خدا افتادن، آسان است، عظمت، قدرت و مهربانی خداوند به ما کمک می‌کنند به یاد خدا بیفتیم.
3. شکر
اگر ذهنمان به امور مثبت متوجّه کند تا به این کار عادت کند، در تغییرِ توجّه ذهن، زیاد دچار مشکل نمی‌شویم. خودمان را عادت بدهیم «همیشه نیمۀ پر لیوان را ببینیم»؛ باید به داشته‌هایمان نگاه کنیم و به‌خاطرشان خدا را شکر کنیم. شکر نعمت در واقع زاویۀ دید ما را تغییر می‌دهد.
چون متوجّه‌کردن ذهن به امور مثبت راحت‌تر از منصرف‌کردنِ ذهن از امور منفی است، می‌توانی مدت بیشتری نگاهت را روی آنها نگه داری. خداوند بر اساس حسن‌ظنّ ما، نعمات و مقدّرات ما را تغییر می‌دهد. کسی می‌تواند به خدا حسن‌ظن پیدا کند که تجربۀ شکر دارد.
4. غفلت
غفلت ارادی یکی از مهم‌ترین تمرین‌های کنترل ذهن است. ما که غیرِارادی از خدا غافل می‌شویم، سعی کنیم ارادی از دنیا غافل شویم. هروقت متوجه شدی فکرت به سمت امور منفی می‌رود، آن فکر را از ذهنت بیرون کن. تمرکز پیدا کردن - خصوصاً به چیزهای ماورایی و غیبی - دشوار است؛ امّا پرت‌کردنِ حواس خودمان، آسان است؛ یعنی انسان می‌تواند حواس خودش را -از اموری که نباید به آنها فکر کرد- پرت کند.
ارسال نظر
لطفا قبل از ارسال نظر اینجا را مطالعه کنید