ضرورت شناخت امتحانات الهی(ج2)
ضرورت آموزش سه وجهیِ دین، به جای معرفی دو وجهی اصول و فروع دین/ یک خلأ مهم در آموزش دین، عدم توجه به «موقعیت‌شناسی» است/ برای اینکه بدانم «الان تکلیفم چیست؟» باید بدانم «الآن در چه موقعیتی هستم؟»
شناسنامه:
- زمان: ۱۴۰۰/۰۹/۲۶
- مکان: دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
- مناسبت: فاطمیه اول-جلسه2
- صوت: اینجا
- متن کامل: اینجا
علیرضا پناهیان در دومین جلسۀ فاطمیه، دانشگاه علامه طباطبایی:
معمولاً در آموزش دین، «اصول و فروع دین» را بیان می‌کنند، در اصول دین، اعتقادات و جهان‌بینی را می‌گویند و در فروع دین هم احکام را. لذا تلقی خیلی‌ها این می‌شود که دین یعنی «من این عقاید را داشته باشم و به این احکام عمل کنم»
یک خلأ بزرگ در این آموزش وجود دارد: اینکه با دانستن احکام و عقاید دینی (جهان‌بینیِ دینی) نمی‌توانیم بفهمیم در مسیر بندگی و زندگی، باید مراقب چه چیزهایی باشیم و در هر موقعیتی تکلیف ما چیست؟
ما در جریان آموزش دین، از یک وجه مهم دیگر غفلت کرده‌ایم و آن «موقعیت‌شناسی و شناخت امتحان الهی در موقعیت‌های مختلف» است.
دستورات و احکام دین، در خلأ نیستند بلکه در هر موقعیتی یک تکلیفی ایجاد می‌شود. جهان‌بینی و عقاید هم وقتی در موقعیت‌های خاص قرار می‌گیریم معلوم می‌شود که آیا آن عقاید را داریم یا نه؟
قرآن می‌فرماید: «یَمْحُوا اللَّهُ ما یَشاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتابِ» خدا هر چیزی را بخواهد محو می‌کند، هر چیزی را بخواهد اثبات می‌کند. یعنی خدا اوضاع عالم را تغییر می‌دهد. مثلاً تصمیم گرفته بوده این اتفاق بیفتد اما تغییرش می‌دهد.
چرا خدا اوضاع عالم را تغییر می‌دهد؟ برای اینکه هر لحظه باید ما را در یک موقعیتی قرار بدهد و در آن موقعیت خاص، از ما امتحان بگیرد.
موقعیتی که در آن قرار داریم تعیین می‌کند که «الآن چه حکمی از احکام الهی برای ما اولویت دارد و کدام حکم را باید جلو بیندازیم؟ حتی به کدام حکم نباید توجه کنیم و به‌جایش به آن یکی حکم باید توجه کنیم.»
در زمان جنگ، امام(ره) فرمود: اجازۀ پدر برای مسافرت رفتن فرزندان لازم نیست درحالی‌که قبلاً اگر پدر اجازه نمی‌داد سفر حرام بود. امام(ره) آن حکم را کنار گذاشت؛ به دلیل موقعیت.
فقط دانستن احکام و عقاید کافی نیست. این وسط، دانستن امری به نام «موقعیت» هم لازم است؛ اینکه در چه موقعیتی خدا می‌خواهد ما را امتحان کند؟
تشخیص موقعیت خاصی که در آن هستی، در تشخیص تکلیف تو حرف اول را می‌زند. برای اینکه بدانیم الان «چه‌کار باید کنیم و تکلیف ما چیست؟» باید بدانیم که «الآن در چه موقعیتی هستیم؟»
یکی از نتایج بی‌توجهی به موضوع موقعیت‌شناسی و تشخیص تکلیف این می‌شود که ابلیس، آدم‌های خوب را با کارهای خوب، گول می‌زند؛ کار خوبی که الان وقتش نیست و اولویت ندارد. می‌گوید «آفرین، الان این کار خوب را انجام بده...»
مثلاً الآن موقع اعتراض به عملکرد دولتمردان خلافکار است، یا الآن موقع انسجام مردم برای بکارگیری ابزار قدرت است تا بتوانند امور مختلف را خودشان اداره کنند؟
الآن موقع چیست؟ موقع کدام عمل اجتماعی است و موقع کدام عمل فردی است؟ این را باید از تشخیص موقعیت درآورد و بر اساس آن به تشخیص تکلیف رسید.
یک اصل مهم در برنامه‌ریزیِ خدا برای امتحانات ما این است که خدا بنا ندارد وضع کسی یا وضع جامعه‌ای را با ثبات نگه دارد. خدا می‌خواهد ما در یک موقعیت ثابت نباشیم، بلکه ما را در موقعیت‌های متفاوت قرار می‌دهد.
اینکه «الان در این موقعیت، کدام تکلیف ترجیح دارد؟» جزو مباحث مهم دینی است. یکی از ویژگی‌های ولایت این است که تکلیف معین می‌کند.
رهبر انقلاب، گاهی به یک موضوعی تصریح می‌کند و می‌فرماید «الآن موقعیت این است و باید به این موضوع بپردازیم...» ولی می‌بینیم که خیلی‌ها توجه نمی‌کنند؛ حتی می‌بینیم آنهایی که معتقدند و در این راه هستند، به موضوعات دیگر می‌پردازند.
ارسال نظر
لطفا قبل از ارسال نظر اینجا را مطالعه کنید