۹۵/۱۰/۲۸

هرکسی را دیدید که زیاد از دیگران عیب‌جویی می‌کند مطمئن باشید او خلوتی ندارد تا از خودش عیب‌جویی ‌کند

شناسنامه

• زمان: دهه اول محرم 95
• مکان: تهران - هیئت نور
• صوت: دانلود | بشنوید
• گزارش تصویری: اینجا
• لینک تلگرامی: اینجا
• کلیپ صوتی:  پیشنهاد دهید
• اینفوگرافیک: پیشنهاد دهید

استاد پناهیان - هیئت نور - محرم 95 - ج2

•  انسان برای قسمت‌های مختلف زندگی خودش خیلی خوب است که برنامه داشته باشد، خصوصاً در زمینه‌های معنوی صرفاً حس و حالی و با هیجانات معنوی جلو نرود. فرمودند: «اگر شما می‌خواهید یک برنامۀ عبادی برای خودتان بریزید، بگویید من این یک سال این کار را انجام می‌دهم.»(فَلْیَدُمْ‏ عَلَیْهِ‏ سَنَةً...؛دعائم الاسلام/1/214)

•  تقریباً می‌شود گفت، برنامه‌ دینی عبادی نداریم که زمان‌بندی نداشته باشد. حتی برای مستحبات هم می‌بینید در دین ما ساعتی را تعیین کردند، برنامه‌های دینی همه حساب‌وکتاب دارند، چرا؟ آیا این برای این نیست که ما تبدیل به آدم‌های محاسبه‌گری شویم؟

•  محاسبۀ نفس، نوعی محاکمۀ بسیار خصوصی نفس است. تو چرا این کار را کردی؟ برای چه غصه خوردی ؟ برای چه شادی شدی؟ برای چه این موضوع برایت مهم نبود، غصه نخوردی؟ نه بگو دیگر داریم صحبت می‌کنیم! اشکالی ندارد آدم در جریان محاسبۀ نفس با خودش دعوا کند.

•  هر چه در محاسبۀ نفس به خودت رحم نکنی، خدا در محاسبه نفس قیامت، به تو رحم خواهد کرد می‌فرماید:«هرکسی محاسبۀ نفس بکند، خدا در روز قیامت به او سهل می‌گیرد.»(أَهْوَنُ لِحِسَابِکَ غَداً...؛ اعلام الدین،ص196) به خودت سخت بگیر، خدا به تو سهل می‌گیرد. تا به خودت سخت می‌گیری خدا شروع می‌کند به تو سهل گرفتن و این را می‌توانی حس کنی.

•  تا به دیگران سخت می‌گیری خدا شروع می‌کند به تو سخت‌تر گرفتن، ها! حساب رفیقت،مادرت ،همسرت را داری حسابی می‌رسی، آری؟ خب یک حسابی از تو برسم!

•  در محاسبۀ نفس اول به ‌حساب خودت برس، حال خودت را بگیر، این آدم‌ها طلا و گل می‌شوند! دیگر از کسی عیب‌جویی نمی‌کنند، اصلاً یک اثر وضعی‌ای دارد.

• هرکسی در محاسبه نفس از خودش یقه بگیرد، آن‌وقت نسبت به بقیه مثل برگ گل، لطیف می‌شود. اصلاً با این‌ها می‌توان زندگی کرد، چرا؟ چون عیب خودش را گرفته.

• هرکسی را دیدید که زیاد از دیگران عیب‌جویی می‌کند مطمئن باشید او خلوتی ندارد تا از خودش عیب‌جویی ‌کند. در روایات می‌فرماید:«کسی که درگیر عیب خودش باشد، عیب‌های دیگران را نمی‌بیند.» (مَنْ نَظَرَ فِی عَیْبِ‏ نَفْسِهِ اشْتَغَلَ عَنْ عَیْبِ غَیْرِه‏ ...،کافی، ج8، ص19) وقتی ندید، راحت‌تر زندگی می‌کند با حُسن ظن به دیگران برخورد می‌کند.

• محاسبه نفس فقط برای آدم بدها نیست، خوب‌ها هم نیاز به محاسبه نفس دارند. فرمود:«یا داوود! به عزت و جلال خودم سوگند صدّیقین بیایند اینجا حساب برسم کم می‌آورند! برو به ایشان بگو کسی به کار خوب خودش فریفته و مغرور نشود.»(لَیْسَ عَبْدٌ أَنْصِبُهُ لِلْحِسَابِ‏ إِلَّا هَلَکَ...؛کافی،ج2، ص314)

•  هرکسی محاسبۀ نفس کند، در محضر پروردگار کم می‌آورد. بدهکار خدا خواهد شد.

•  محاسبه یعنی اینکه این عملی که انجام دادی و می‌خواستی یک اثر خوبی روی شما بگذارد، ببین بنشین نگاه کن ببین این اثر را گذاشت؟ برای چه این را انجام دادی؟ بعد خودت را نگاه کن! الکی کاری انجام نده برو! صبر کن. حتی گناه کردی، می‌فرماید:«یا داوود! به عزت و جلال خودم سوگند بندۀ من گناه می‌کند همان موقع می‌گوید خدایا من دارم اشتباه می‌کنم من غلط دارم می‌کنم من شرمنده هستم، یعنی حساب خودش را برسد می‌فرماید من او را می‌بخشم.» (مَنْ أَتَانِی وَ هُوَ مُسْتَحْیٍ مِنَ الْمَعَاصِی الَّتِی عَصَانِی بِهَا، غَفَرْتُهَا لَه‏..؛امالی طوسی، ص107)

•  گناه برای این اتفاق می‌افتد که تو خودت را بسنجی و الا خدا به تو اجازه نمی‌دهد تو گناه بکنی. تو گناه بکنی یک‌چیزی را در درون خودت پیدا کنی می‌گوید آن را نگاه کن! این ایراد را داری که این گناه را کردی. (کافی/313/2)

•  وای... یعنی می‌شود آدم به نتیجۀ محاسبه برسد؟ بصیرت نسبت به نفس، خودش را ‌بشناسد.